Dlaczego diagnostyka układu żylnego jest tak istotna u kobiet?

Kobiety znacznie częściej niż mężczyźni cierpią na przewlekłą niewydolność żylną, głównie z powodu ciąży, zmian hormonalnych czy stosowania antykoncepcji. Duże znaczenie mają też predyspozycje genetyczne. Diagnostyka układu żylnego jest szczególnie ważna u kobiet stosujących leczenie hormonalne – pozwala ocenić jego bezpieczeństwo.

Jakie są główne wskazania do wykonania badania USG Doppler?

Ultrasonografia z oceną dopplerowską to podstawowa metoda w diagnostyce chorób żył kończyn dolnych, zwłaszcza przewlekłej niewydolności żylnej oraz choroby zakrzepowo-zatorowej. W pierwszym przypadku badanie pozwala ocenić budowę i morfologię naczyń, ich poszerzenia, połączenia, lokalizację ujść, a przede wszystkim wydolność zastawek żylnych. Objawy niewydolności mogą być różne – od uczucia ciężkości nóg i niewielkich obrzęków w okolicy kostek, przez widoczne gołym okiem żylaki, aż po zmiany skórne podudzi, stwardnienia, przebarwienia czy trudno gojące się owrzodzenia.

W chorobie zakrzepowo-zatorowej USG Doppler umożliwia potwierdzenie lub wykluczenie obecności zakrzepu w układzie żylnym. Pozwala też dokładnie określić jego charakter, lokalizację i rozległość. Badanie jest szczególnie istotne u pacjentów zgłaszających silny ból kończyny, obrzęk, zaczerwienienie, a niekiedy także zasinienie i poszerzenie sieci drobnych naczyń żylnych.

Badanie kojarzy nam się z badaniem głównie żył, a czego dotyczy i kiedy wykonujemy doppler tętnic?

To prawda, badanie dopplerowskie najczęściej łączymy z diagnostyką żył kończyn dolnych – przede wszystkim dlatego, że problemy żylne są bardzo powszechne i łatwo zauważalne. W codziennej praktyce radiologicznej równie często, a nawet częściej, wykorzystujemy jednak dopplera do oceny naczyń tętniczych. Schorzenia tętnic są poważniejsze w skutkach, ponieważ to właśnie one odpowiadają za doprowadzanie krwi do narządów, w tym kluczowych dla życia – jak mózg.

Badanie tętnic szyjnych jest dziś złotym standardem w diagnostyce, monitorowaniu i planowaniu terapii u pacjentów z chorobami tych naczyń. Równie ważne jest badanie aorty brzusznej, czyli największej tętnicy w organizmie. USG Doppler stosujemy również do oceny naczyń trzewnych, w tym nerkowych – zarówno u osób z podejrzeniem niewydolności nerek, jak i u pacjentów po przeszczepie. Wreszcie, dużą grupę badań stanowią pacjenci ze schorzeniami tętnic obwodowych, głównie kończyn dolnych. Dotyczy to zwłaszcza osób palących, które powinny regularnie poddawać się takim kontrolom.

Co badamy w przypadku podejrzenia zespołów żylnych u kobiet?

Oceniamy morfologię naczyń, ich szerokość, wydolność zastawek i miejsca ewentualnych zwężeń. U kobiet często diagnozujemy tzw. zespół przekrwienia biernego miednicy (PCS). Jego przyczyną jest brak lub uszkodzenie zastawek w żyłach jajnikowych czy przymacicza.

Jakie objawy daje PCS?

Przewlekły, tępy ból podbrzusza i krocza, uczucie ciężkości, spadek libido i obniżenie jakości życia. Dolegliwości nasilają się przed menstruacją, w ciąży czy po aktywności fizycznej, np. jeździe konnej lub na rowerze.

Czy poza leczeniem zabiegowym są inne metody łagodzenia objawów?

Tak, najlepsze efekty daje połączenie leczenia hormonalnego i fizjoterapii. Kompleksowość podejścia daje sukces w łagodzeniu uciążliwych dolegliwości.

Czy USG Doppler warto wykonywać profilaktycznie?

Zdecydowanie tak. Zalecamy je osobom z obciążeniami genetycznymi, kobietom po ciążach, pacjentkom stosującym antykoncepcję czy terapię hormonalną, a także wszystkim, którzy odczuwają objawy przewlekłej niewydolności żylnej.

Jak często kobiety powinny umawiać wizyty kontrolne?

Wizyty powinny odbywać się co 3–6 miesięcy. Standardem jest badanie ginekologiczne i USG, a w razie potrzeby także badania kontrastowe czy laboratoryjne. Regularna kontrola to najlepsza profilaktyka, pozwala wcześnie wykrywać zmiany i reagować, zanim stan zdrowia poważnie się pogorszy.